ZİYA GÖKALP (1876-1924)

Milli Edebiyat’ın fikir babasıdır. Ve ilk Türk sosyologlarındandır. Sosyoloji alanında önemli makaleler yazmıştır. Genç Kalemler, Yeni Mecmua ve Türk Yurdu dergilerinde yazarlık yapmıştır.

Türkçülük kavramını sistemleştirmiş ve Milli Edebiyatın kurulmasında büyük rol almıştır.

“Turan” şiiri ile Turancılık fikrini benimsediğini göstermiş, bu hareketin öncüsü olmuştur. Ona göre Turancılık düşüncesi Türk milletinin uzak ideailidir.

Edebiyat ve şiiri bir araç olarak görmüş, toplum için sanat anlayışını benimsemiştir. Şiirlerini daha çok didaktik tarzda yazmıştır.

Bir dönem aruz ölçüsü kullanan sanatçı, Milli Edebiyatla beraber hece ölçüsünü kullanmıştır.

İlk zamanlar divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanan sanatçı sonraları halk edebiyatı nazım biçimlerini kullanmaya başlamıştır.

Dile büyük önem vermiş, dilde sadeleşme fikrini en çok benimseyen sanatçılardan birisi olmuştur.  Eserlerinde sade bir dil kullanmış, söz sanatlarından uzak durmuştur. Türkçe karşılığı olan Farsça ve Arapça kelimelerin atılması gerektiğini savunmuştur.

Dil konusundaki fikirlerini Lisan adlı şiirinde açıklamıştır.

Bu dönemde yazdığı şiirlerini Kızıl Elma, Altın Işık ve Yeni hayat adlı kitaplarında topladı.

  TURAN
 Nabızlarımda vuran duygular ki tarihin
 Birer derin sesidir, ben sahifelerde değil
 Güzide, şanlı, necip ırkımın uzak ve yakın
 Bütün zaferlerini kalbimin tanininde
 Nabızlarımda okur, anlar, eylerim tebcil.
  
 Sahifelerde değil, çünkü Atilla, Cengiz
 Zaferle ırkımın tetviç eden bu nasiyeler,
 O tozlu çerçevelerde, o iftira amiz
 Muhit içinde görünmekte kirli, şermende;
 Fakat şerefle numayan Sezar ve İskender!
  
 Nabızlarımda evet, çünkü ilm için müphem
 Kalan Oğuz Han'ı kalbim tanır tamamiyle
 Damarlarımda yaşar şan-ü ihtişamiyle
 Oğuz Han, işte budur gönlümü eden mülhem:
  
 Vatan ne Türkiyedir Türklere, ne Türkistan
 Vatan, büyük ve müebbet bir ülkedir: Turan 

 ASKER DUASI  
 Elimde tüfenk, gönlümde iman,
 Dileğim iki: Din ile vatan...
 Ocağım ordu, büyüğüm Sultan,
 Sultan'a imdâd eyle Yârabbi!
 Ömrünü müzdâd eyle Yârabbi!
  
 Yolumuz gaza, sonu şehâdet,
 Dinimiz ister sıdk ile hizmet,
 Anamız vatan, babamız millet,
 Vatanı ma'mur eyle Yârabbi!
 Milleti mesrur eyle Yârabbi!
  
 Sancağım tevhid, bayrağım hilâl,
 Birisi yeşil, ötekisi al,
 İslâm'a acı, düşmandan öc al,
 İslâm'ı âbâd eyle Yârabbi!
 Düşmanı berbâd eyle Yârabbi!
  
 Kumandan, zabit, babalarımız.
 Çavuş, onbaşı, ağalarımız.
 Sıra ve saygı, yasalarımız.
 Orduyu düzgün eyle Yârabbi!
 Sancağı üstün eyle Yârabbi!
  
 Cenk meydanında nice koç yiğid,
 Din ve yurd için oldular şehid,
 Ocağı tütsün, sönmesin ümid,
 Şehidi mahzun etme Yârabbi!
 Soyunu zebun etme Yârabbi! 

 
 
 VATAN
 Bir ülke ki camiinde Türkçe ezan okunur,
 Köylü anlar manasını namazdaki duânın.
 Bir ülke ki mektebinde Türkçe Kur'ân okunur.
 Küçük büyük herkes bilir buyruğunu Hüdâ'nın.
 Ey Türkoğlu, işte senin orasıdır vatanın!
  
 Bir ülke ki toprağında başka ilin gözü yok,
 Her ferdinde mefkure bir, lisan, âdet, din birdir.
 Meb'üsânı temiz, orda Boşolar'ın sözü yok,
 Hududunda evlatları seve seve can verir;
 Ey Türkoğlu, işte senin orasıdır vatanın!
  
 Bir ülke ki çarşısında dönen bütün sermaye,
 San'atına yol gösteren ilimle fen Türk'ündür;
 Hirfetleri birbirini daim eder himaye;
 Tersaneler, fabrikalar, vapur, tren Türk'ündür,
 Ey Türkoğlu, işte senin orasıdır vatanın! 

ESERLERİ:

KIZIL ELMA (ŞİİR)

ALTIN IŞIK (ŞİİR)

YENİ HAYAT (ŞİİR)

MALTA MEKTUPLARI(DÜZYAZI)

TÜRKÇÜLÜĞÜN ESASLARI (DÜZYAZI)

TÜRKLEŞMEK-İSLAMLAŞMAK-MUASIRLAŞMAK (DÜZYAZI)

TÜRK MEDENİYETİ TARİHİ (DÜZYAZI)

TÜRK TÖRESİ (DÜZYAZI)

TÜRK AHLAKI (DÜZYAZI)

MAKALELER (10 cilt)

TERBİYENİN SOSYAL VE KÜLTÜREL TEMELLERİ (DÜZYAZI)

DOĞRU YOL (DÜZYAZI)