Nazım Birimi

Nazım Birimi

Şiirin bütününü oluşturan dizelerin kümeleniş biçimine nazım birimi denir.

Şiirin nazım birimi dize gruplarındaki mısra sayılarına göre adlandırılır.

Nazım birimleri şunlardır:

Dize (Mısra): Şiirdeki her bir satırdır. Dize, en küçük nazım birimidir.

Bir şiirin parçası olabileceği gibi kendi içinde bağımsız bir bütün de olabilir:

Ol mâhiler ki derya içredir deryayı bilmezler (Hayali)

Ol mâhiler ki derya içredir deryayı bilmezler (Yahya Kemal)

Beyit: Şiirin iki dizeden oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan bölümlerdir. Divan edebiyatında en çok kullanılan nazım birimidir:

Nedîm! Senin anlattığın güzel bu şehirde yok.
Sen bir hayal görmüşsün, sana peri yüzlü bir güzel görünmüş.

Dörtlük: Dört dizeden oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan bölümlerdir.

İslamiyet Öncesi Edebiyatımızda ve Halk Şiirimizde yaygın olarak kullanılan nazım birimimizdir.

Ne hasta bekler sabahı.
Ne taze ölüyü mezar,
Ne de şeytan, bir günahı,
Seni beklediğim kadar.

Geçti istemem gelmeni,
Yokluğunda buldum seni;
Bırak vehmimde gölgeni,
Gelme, artık neye yarar?

Bent: Şiirde üç veya daha fazla dizeden oluşan ve anlam bütünlüğü taşıyan bölümlerdir:

Monna Rosa, siyah güller, ak güller
Gülce’nin gülleri ve beyaz yatak
Kanadı kırık kuş merhamet ister
Ah, senin yüzünden kana batacak
Monna Rosa, siyah güller, ak güller

(Sezai Karakoç)