EK-FİİL (EK – EYLEM)
Ek – fiil iki görevde kullanılır.
- İsim ve isim soylu kelimelere gelerek onları yüklem yapar
- Çekimli bir fiilin üzerine ikinci bir zaman olarak gelir ve onları birleşik zamanlı fiil yapar.
1. İSİMLERE GELEN EK-FİİLLER
Dört zamanı vardır bunlar:
Ek-Fiilin Görülen Geçmiş Zamanı (-di):
Örnek: Bu film çok güzeldi.
Ek-Fiilin Öğrenilen Geçmiş Zamanı (-miş):
Örnek: Üzümler çok tatlıymış
Ek-Fiilin Şartı: (-se):
Örnek:Hava güzelse, dışarı çakalım
Ek-Fiilin Geniş Zamanı: ek fiilin belli bir eki yoktur. şahıslara göre ekler gelir
Örnek: çalışkanım – çalışkansın -çalışkandır / çalışkanız – çalışkansınız – çalışkandırlar
Not: Ek-fil geniş zamanının 3. şahıslarında bulunan “-dir” yazılmayabilir. Bu durum herhangi bir bozukluğa yol açmaz
Örnek: Matematik benim en sevdiğim ders. /derstir.
ek-fiili tespit etmek için ekleri idi, imiş ise diye ayırabiliriz. Anlam bozulmuyorsa ek fiildir.
2. FİİLLERE GELEN EK-FİİLLER: (Birleşik Zamanlı Filler)
Çekimli bir fiilin üzerine ikinci bir zaman olarak gelirler ve Birleşik Zamanlı Filleri oluştururlar.
-di (idi): Hikaye Bileşik Zaman
-miş (imiş): Rivayet Bileşik Zaman
-ise (ise): Şart Bileşik Zaman
örnek: geliyor-muş: şimdiki zamanın rivayeti
gel-ecek-ti: gelecek zamanın hikayesi
gel-ir-se: geniş zamanın şartı şeklinde adlandırılır.
Not: Ek-fiilin geniş zamanının 3. şahsı olan -dır eki fiillere getirilirse kesinlik anlamı verir.
gelmiştir, yapacaktır, koşuyordur