SES OLAYLARI UYGULAMA
A. Aşağıdaki dizelerde bulunan sözcüklerden büyük ünlü uyumuna uymayanların sayısını parantez ( ) içine yazınız.
1. Gurbette döner insan kimsesiz bir öksüze ( )
2. Yazlar çekilmez oldu, dönüyor güze ( )
3. Çekilmiyor ayrılık, bu hasret artık yeter ( )
4. Rabbim garip kuluna birazcık kuvvet ver ( )
5. Ömür gelip geçiyor, kenardan ansızın ( )
6. Eksilmiyor, artıyor her an yürekte sızın ( )
B. Aşağıdaki cümlelerde büyük ünlü uyumuna uymayan eklerin bulunduğu sözcükleri belirleyiniz.
1. Akşamleyin hep birlikte yemek yiyelim.
2. Sen uzaklaşırken Hasan geliyordu buraya.
3. Sabahki gezi yağmurla son bulmuş.
4. Mavimtırak elbisesiyle göz kamaştırıyordu.
5. Dindaş insanlarla dolmuştu salon.
6. Muratgil akşamki toplantıya gelmiyor.
C. Aşağıdaki sözcüklerden küçük ünlü uyumuna uymayanları işaretleyiniz.
( ) ufaklık ( ) kurumsal
( ) tiyatro ( ) düzeltip
( ) utanmayıp ( ) istasyon
( ) evlenmiş ( ) pamuklu
( ) gösterişsiz ( ) evlatlık
( ) çabucak ( ) ameliyat
( ) ütopya ( ) üniversite
( ) erguvan ( ) keşif
() huzurluca () tarihsel
() asılsız () gösteriyor
() kavuştuk () isteksiz
() ufalmış () ümitli
Ç. Aşağıda verilen sözcüklerde görülen ses olaylarını karşılarındaki boşluklara yazınız.
çocukça ………………………………………………………….
sevdiği…. :……………………………………………………….
rengi…………………………………………………………………
hoşça……………………………………………………………….
gönlü…………………………………………………………………
tembel………………………………………………………………
kaybolmuş……………………………………………………..
alçacık…………………………………………………………….
hissetmek………………………………………………………
zihni………………………………………………………………….
konuştuğu………………. ,…………………………………….
çevre………………………………………………………………
çalışkan………………………………………………………….
ayrılmak…………………………………………………………..
küçüldü…………………………………………………………..
gencecik…………………………………………………………
biricik…………………………………………. .;………………….
istemiyor………………………………………………………….
D. Aşağıdaki sözcüklerde meydana gelen ses olaylarını karşılarındaki boşluklara yazınız.
azıcık………………………………………………………………..
düpedüz………………………………………………………….
sıcacık…………………………………………………………….
sararmak……………………………………………………….
oynadı………………………………………………………………
yalnız………………………………………………………………
nasıl…………………………………………………………………
koklamış………………………………………………………..
ufacık………………………………………………………………
ayrıntı………………………………………………………………
E. Aşağıdaki cümlelerde ünsüz yumuşaması kuralına uymayan sözcükleri belirleyiniz.
1. Hakikate giden yol ilimdir.
2. Sanatı yücelten sanatçıdır ancak.
3. Süpürgenin sapı kırılmış.
4. Milletimizin birlik olması gerek.
5. Saçının her bir telini örmüştü.
6 Atına binip hızla uzaklaştı.
F. Aşağıdaki sözcüklere, verilen ekler getirildikten sonra, meydana gelen ses olaylarını karşılarındaki boşluklara yazınız.
ömür – üm ………….
his – i ……… ….
başla- -yor ………
çabuk – cak ………
açık – ca ………
küçük -cük ………
sıyır- – il ………
seç – gin ………
de -yor ………
dolap -I ………
ağız – in ………
dert -i ………
sert – ce ………
ye -ip ………
dar -cık ……………
G. Aşağıdaki dizelerde bulunan kaynaştırma harflerini belirleyip sayısını parantez ( ) içine yazınız.
1. Vatan evladına Türkçeyi öğretmiştik ( )
2. Onda toplanır güzelliğin parıltısı ( )
3. Dolunayın gölgesini kıskanırdı gökyüzü ( )
4. Şarabın rengine düşen sızıyı duyardım { )
5. Bir kuşun ayağına değdi suyun rengi ( )
Ğ. Aşağıda verilen bileşik sözcüklerde görülen ses olaylarını karşılarındaki boşluklara yazınız.
pazartesi …………. assubay ………….
kahrolmuş ………… zannetmek …………..
reddedip ………… kaybolmak …………..
niçin ……… şükretmek ………….
halloldu ……… üsteğmen ………….
H. Aşağıdaki sözcükleri, verilen eklerle birleştiriniz, sözcüklerde görülen ses olaylarını karşılarındaki boşluklara yazınız.
Ayşe – in ………
senet – i …………………
sokak – da ………………
vakıf -I ………………
kavur – ul ………………
ret -i ………………
altı -ar …………….
çok – u ………………
yumurta – la ………………
yaşa -yor ……….. ……
de -erek ………………
dolan – baç ………………
yolcu – um ………………
kapak – cık ………………
I. Aşağıdaki dizelerde görülen ses olaylarını bularak parantez içine sırasıyla yazınız.
1. Varlığım ki duadır senin için edilen
(……………………………………………………. )
2. Yurdumda hafifçe gülümsüyor martılar
(……………………………………………………. )
3. Gece yolculuğunun izni ile parlıyor ay
(……………………………………………………. )
4. Sümbül kokan bahçenin sızlıyor yüreği
(……………………………………………………. )
5. Benziyor ömrüm ürkek bir serçeye
J. Aşağıdaki ekleri karşılarında verilen sözcüklere getiriniz, sözcüklerde görülen ses olaylarını karşılarındaki boşluğa yazınız.
su – unuz ………………………….
fikir – im ………………………….
silah -dan ………………………….
liste – e ………………………….
anlama – yor ………………………….
devir – e ………………………….
sahaf – da ………………………….
dört – ü ………………………….
yasak – in ………………………….
tara – yor ………………………….
kavur – uk . ………………………….
K. Aşağıdaki dizelerde ses olayı görülen sözcükleri bulunuz ve görülen ses olaylarını parantez içine sırasıyla yazınız.
1. Artık yetişti sevgili gül naz ile kahrın
(………………………………………………. )
2. Zulmün ile gönlüm viraneye döndü
(……………………..)
3. Uykusuz gözleri hisseden sendin
(………………………………………………. )
4. Mehtabın nazıyla ağlıyor gözlerim
(………………………………………………. )
5. Denizleri tutuşturur pembe ellerin
(………………………………………………. )
