DİVAN EDEBİYATI BOŞLUK DOLDURMA (Cevaplar)
DİVAN EDEBİYATI
1. Divan şiirinde …Kadı Burhanettin… deyince akla "tuyuğ" gelir. Bu şairimiz Azeri lehçesiyle güzel şiirler yazmıştır.
2. Divan edebiyatı düzyazı ustalarından olan …Sinan Paşa… "Tazarruname" adlı eseriyle tanınır.
3. Divan edebiyatının ilk büyük seyahatname yazarı …Evliya Çelebi…'dir.
4. Batılı görüşe ve bilime değer veren ilk yazar ve düşünür olarak bilinen …Katip Çelebi…'nin "Keşfü'z Zünun" adlı bir bibliyografya kitabı vardır.
5. Katip Çelebi'nin ünlü coğrafya kitabının adı …Cihannüma…'dır
6. Türk mizah ve hiciv edebiyatının şaheserlerinden olan "Hamame"nin yazarı …Şeyhi…'dir.
7. 15.yy'ın kaside ve hiciv ustası olan …Nefi… hicve düşkünlüğü yüzünden öldürülür. Bu sanatçı "Siham-ı Kaza" adlı eseriyle ünlenmiştir.
8. 15. yy Divan edebiyatı düzyazı ustalarından olan Mercimek Ahmet'in …Kabusname… adında "Öğütler Kitabı" anlamına gelen mesnevisi vardır.
9. Divan edebiyatında didaktik şiirin en büyük ustası olan Nabi'nin mesnevilerinin adı: Hayriye ve Hayrabâd
10. Türkiye Türkçesini başlatan ilk şair olarak kabul edilen Aşık Paşa'nın ünlü mesnevisinin adı …garipname…dir.
11. Hz. Muhammed'in hayatını anlatan eserlere …siyer… adı verilir.
12. Müstezatın nazım birimi …beyit…tir.
13. Divan edebiyatında …nesir…, şiirin gölgesinde .kalmıştır.
14. Divan edebiyatında beyitler arası konu bütünlüğü …aranmaz…
15. Divan edebiyatında kalıplaşmış sözlere …mazmun… adı verilir.
16. Divan edebiyatında dörtlüklerden oluşan …murabba…, dini ve didaktik konularla övgü, yergi gibi düşünceleri işlemeye uygun bir nazım şeklidir. Ayrıca bestelenmiş şarkı ya bu ad verilir.
17. …Terkib-i bent… nazım şeklinin en büyük ustası Bağdatlı Ruhi'dir. Bu nazım şeklinde her bent arasında değişen veya değişmeyen vasıta beyitleri vardır. Tanzimat döneminde de Ziya Paşa bu nazım şekliyle başarılı ürünler vermiştir. Baki ünlü …Kanuni Mersiyesi…'ni bu nazım şekliyle yazmıştır.
18. Rubai ve Tuyuğ …tek… dörtlükten oluşur.
19. Tuyuğ halk edebiyatında …mani…nin karşılığıdır.
20. Ali Şir Nevai "Muhakemetü'l Lügateyn" adlı eserinde Türkçenin …Farsça…dan üstün olduğunu göstermeye çalışmıştır.
21. …Hayriyye… 17. yy şairlerinden Nabi'nin mesnevi biçiminde yazdığı, öğüt veren sosyal, didaktik bir eserdir.
22. Çağatay edebiyatının en ünlü şairlerinden olan …Ali Şir Nevai.. ilk şairler tezkiresi olan "Mecalisü'n Nefais"in sahibidir.
23. 14. yy'ın şairlerinden olan …Ahmedi… "İskendername" adlı mesnevinin sahibidir.
24. Divan şiirinin kurallarına ve söz sanatlarına sıkıca bağlı olan …Baki… dindışı şiirler yazmıştır. "Kanuni Mersiyesi" adlı ünlü bir terkib-i bendi vardır.
25. Divan edebiyatında şairlerin şiirlerini toplandığı kitaba …divan… verilen ad.
26. Gazellerinde "Malumdur benim sühanım mahlas istemez." diyerek haklı olarak övünen …Nedim… aynı zamanda "şarkı" türünün yaratıcısıdır.
27. "Mesnevi" adlı eseri olan …Mevlana…, hoşgörülü düşünceleriyle tüm insanları bir araya getirmeye çalışan bir düşünce adamımızdır.
28. Azeri lehçesi ile yazdığı şiirlerinde platonik aşkı işleyen …Fuzuli… 16.yy'ın en büyük lirik şairidir. "Su Kasidesi, Şikâyetname, Hadikatü's Süeda" adlı eserlerin sahibidir.
29. Divan edebiyatında iyi nesir yazılarına …inşa… adı verilir.
30. Divan edebiyatında "Sebk-i Hindi" akımının en büyük temsilcisi olan …Şeyh Galip… alegorik bir dile sahiptir. Bu sanatçı Divan edebiyatının son büyük temsilcisi sayılmaktadır.
31. …Nabi… "Tuhfetü'l Haremeyn" adlı gezi kitabının yazarıdır.
32. Divan edebiyatında …göz… için uyak anlayışı hakimdir.
33. Divan edebiyatında daha çok tam ve …zengin… uyak kullanılmıştır.
34. Divan edebiyatında beyit nazım birimiyle yazılan ve beyit sayısı 5-15 olan nazım şekline …gazel… denir.
35. Divan edebiyatında beş mesneviye …hamse… adı verilir.
36. Tek dörtlükten oluşan nazım şekillerinden biri olan …rubai…nin kendine özgü 24 kalıbı vardır. Aşk, tasavvuf, felsefe, hayatın geçici oluşu gibi konular işlenir. Edebiyatımızda Ömer Hayam ve Yahya Kemal Beyatlı bu nazım şekliyle güzel şiirler yazmıştır.
37. Bir şairin başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire …nazire… adı verilir.
38. Şarkının üçüncü dizesine …miyan… adı verilir
39. Beyitlerden oluşan nazım şekillerinden olan …müstezat…. nazım biçimi bir gazeli oluşturan beyitlerdeki dizelerin arasına kısa dizeler ekleyerek oluşturulur.
40. Beyitlerden oluşan nazım şekillerinden biri olan …kıta…da felsefi ve toplumsal konular işlenir. Bu nazım biçimi Halk edebiyatındaki dörtlükle genellikle karıştırılır.
41. Divan edebiyatının en büyük tarihçisi olan …Naima…'nın kendi adıyla anılan bir eseri vardır.
42. …Şeyhi…'nin en ünlü eseri "Hüsrev ü Şirin"dir.
43. "Beng ü Bade" adlı eserinde Kerbela Olayı'nı mükemmel bir şekilde işleyen sanatçımızın …Fuzuli…'dir.
44. Divan edebiyatında bir nazım biçimi olan …mesnevi… aa-bb-cc-dd… şeklinde kafiyelenir. Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir. Öyküleme gerektiren konular bu türde işlenmektedir.
45. Fuzuli'nin sosyal aksaklıkları dile getiren ve ilk edebî mektup sayılan eseri …Şikâyetname…'dir.
46. …Nedim…, "Mahallileşme" akımını başlatan, İstanbul'u ve İstanbul Türkçesini şiirimize getiren şairimizin adı.
47. Türk edebiyatındaki ilk hamsenin sahibi olan …Ali Şir Nevai… "Muhakemetül Lügateyn" adlı eserinde Türkçeyi devrin dilleri ile karşılaştırmış; Türkçe ile de güzel ve bilimsel eserler verilebileceğini savunmuştur.
48. Divan edebiyatının en kuvvetli hiciv örneği sayılan eser …Harname…'dir.
49. "Şairler Sultanı" olarak anılan …Baki… 16. yy. Divan edebiyatı şairimizdendir.
50. Divan edebiyatında şiir ağırlıklı bir yer tutar, …nesir… ikinci plandadır. "Sade, orta ve süslü" olmak üzere üçe ayrılır.
51. Murabba ve şarkının nazım birimi …dörtlük…tür.
52. Her beyitte aynı konudan bahseden gazele …yekahenk… adı verilir.
53. Her beyti aynı derecede güzel olan gazele …yekavaz… adı verilir.
54. Kıta ve müstezatın nazım birimi …beyit…tir.
55. Allah'a yalvarmak için yazılan kasidelere …münacat… adı verilir.
56. İskendername, Harname, Kabusname, Garipname, Tazarruname gibi eserler …mesnevi… nazım şekliyle yazılmıştır.
57. Beşer dizelik beyitlerden oluşan nazım biçimine …muhammes… adı verilir.
58. Divan şiirinde "…parça… güzelliği" önemsenmiştir.
59. Gazelleriyle ün salmış olan Baki'nin, ölümü üzerine mersiye yazdığı padişah …Kanuni…'dir.
60. Müseddes …altı… beyitten oluşan bir nazım biçimidir.
61. Mevlevi tarikatı şeyhlerinden olan …Şeyh Galip… zamanının Galata Mevlevihanesi'nde yaşamış ve burada eserler vermiştir.
62. Kasidede şairin kendisini ve sanatını övdüğü bölüme …fahriye… adı verilir.
63. Divan edebiyatında aynı şairin yazdığı beş hikayeden oluşan beş mesneviye …hamse… adı verilir.
64. …Naat…, Hz. Muhammed'i övmek için yazılan şiirlere verilen isimdir.
65. İskender'i anlatan ve ahlak ile ilgili öğütler veren 10.000 beyitlik mesnevinin adı …İskendername…'dir.
66. Kalemini kılıç gibi kullanan ve söz sanatında eşsiz bir güce sahip olan …Nefi… 17. yy hiciv ustasıdır.
67. Divan edebiyatında ilk defa dindışı konular işleyen …Hoca Dehhani…'nin "Selçuklu Şehnamesi"ni yazdığı söylenir.
68. Divan edebiyatında nazım biçimleri genellikle …İran… edebiyattan alınmıştır.
69. Divan edebiyatında sanatçılar …mazmun… adı verilen kalıplaşmış birtakım benzetme ve mecazlar kullanmıştır. "Boy" için "servi", "kirpik" için "ok" demişlerdir.
70. Divan edebiyatında nesir türündeki ürünlerin toplu olarak bulunduğu eserlere …münşeat… adı verilir.
71. Batılıların "Hacı Kalfa" olarak tanıdıkları …Katip Çelebi… bir bilim adamıdır. Divan edebiyatı nesir ustalarından olan bu sanatçının Arapça olarak yazdığı "Keşfü'z Zünun" da birçok bilim dalı ile ilgili 1450 kitabı tanıtır.
72. Kasidenin içine yerleştirilen gazele …tegazzül… denir.
73. Gazel, kaside gibi nazım şekilleri …Arap… edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir.
74. Rubai ve tuyuğ …tek… dörtlükten oluşan nazım biçimleridir.
75. Bize İran edebiyatından geçmiş olan …rübai… dört dizeden oluşur. Aruz ölçüsünün kendine özgü kalıplarıyla yazılır. Genellikle felsefeyle ilgili düşünsel temalar işlenir.
76. Musammatın bir türü olan …murabba… dörtlük nazım birimiyle oluşturulur. Bu nazım şekline bestelenmiş şarkı da denir.
77. Terkib-i bentte değişen, terci-i bente ise değişmeyen beyte …vasıta… adı verilir.
78. Başka bir şairin yazdığı gazelin her beytinin dizeleri arasına ikişer ya da üçer mısra eklenerek oluşturulan nazire çeşidine …taştir… adı verilir.
79. Halk edebiyatında türkü ve koşmanın karşılığı olan …şarkı… nazım şeklinin en tanınmış şairi Nedim ve Yahya Kemal'dir. Divan edebiyatına Türkler tarafından kazandırılmıştır.