TANZİMAT EDEBİYATI (Boşluk Doldurma Cevaplar)
TANZİMAT EDEBİYATI (Boşluk Doldurma Cevaplar)
1. …Tercüman-ı Ahval… gazetesinin yayın hayatına başlaması Tanzimat edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilir.
2. Tanzimat edebiyatında …aruz… ölçüsü kullanılmıştır.
3. …Deneme… türü edebiyatımıza ilk defa Tanzimat edebiyatı döneminde girmiştir. Nurullah Ataç’ın “Günlerin Getirdiği” adlı eseri bu türün başarılı örneklerindendir.
4. Tanzimat edebiyatı döneminde etkili olan akımlar: …Klasisizm, Romantizm, Realizm…
5. Klasisizmin etkisinde olan …Şinasi… dilde sadeleşme hareketinin öncüsüdür. Bu sanatçımızın “Durub-ı Emsal-i Osmaniye” adlı atasözü derlemesi vardır.
6. Tiyatroda eğlenceyle sosyal faydayı birleştirip tiyatroyu “faydalı bir eğlence” olarak niteleyen …Namık Kemal…, Abdülhak Hamit’ten farklı olarak tiyatrolarını oynanmak için yazmıştır.
7. Tanzimat edebiyatının en üretken yazarı olan ….Ahmet Mithat Efendi… romanlarında ve hikâyelerinde “deyip de geçmeyelim” diye başlayan ve olayın akışını kesen yığınla bilgi verir. Bu sanatçımızın “Avrupa’da Bir Cevelan” adlı gezi kitabı vardır.
8. “Gülnihal, Zavallı Çocuk, Akif Bey, Zoraki Tabip, Afife Anjelik” adlı eserler …tiyatro… türünde yazılmıştır.
9. Namık Kemal’in …İntibah… romanında Ali Bey adında bir gencin Mahpeyker adlı bir kadına olan aşkı ve entrikalarla dolu yaşamı anlatılmaktadır.
10. Divan edebiyatında eski edebiyatı savunan tek sanatçı olan Muallim Naci, …Demdeme… adlı eserini R. Mahmut Ekrem’in eserine karşılık yazmıştır.
11. İlk realist yazarlarımızdan olan Samipaşazade Sezai …Sergüzeşt… romanında Dilber adlı bir cariyenin serüvenini anlatmaktadır.
12. “Şair-i Azam” adıyla anılan Abdülhak Hamit’in eşinin ölümünden duyduğu acıyı …Makber… adlı şiirinde dile getirmiştir.
13. Eski edebiyat taraftarı olan Muallim Naci ile uyak anlayışı konusunda tartışan R.M.Ekrem “…Kulak… için uyak” anlayışını benimsemiştir.
14. Tanzimat edebiyatı sanatçıları yeni konuları …divan… edebiyatı nazım şekilleriyle kaleme almıştır.
15. Tanzimat edebiyatının 1. döneminde dil genellikle ..sade..dir.
16. Tanzimat şiirinde Divan şiirinin aksine konu …bütünlüğü vardır.
17. …Tiyatro… türü, 1. dönemde daha çok yaygınken 2. dönemde siyasi baskılar nedeniyle fazla yaygınlık kazanamamıştır. Bundan dolayı sanatçılar 2. dönemde bu tür eserlerini okunmak için yazmışlardır.
18. Celalettin Harzemşah (Namık Kemal), Çok Bilen Çok Yanılır (Recaizade Mahmut Ekrem), Nesteren (Abdülhak Hamit) gibi eserler …tiyatro… türünde yazılmıştır.
19. “Jön Türk, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, Araba Sevdası” adlı eserler …roman… türünde yazılmıştır.
20. “Şerare, Hacle, Pejmürde, Vaveyla” adlı eserler …şiir… türünün örnekleridir.
21. Tanzimat edebiyatının 1. döneminde “Sanat toplum içindir.” anlayışını benimsemiştir.
22. Tanzimat döneminde edebiyatımıza giren türlerden birinin adı. …Makale, roman, deneme, eleştiri…
23. “Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi” …makale… türünün ilk örneği kabul edilmektedir.
24. “Tahrib-i Harabat” …eleştiri… türünün ilk örneklerindendir.
25. Tanzimat dönemi edebiyatının 2. döneminde “Sanat sanat içindir.” anlayışını benimsemiştir.
26. Şinasi’nin “Müntehabat-ı Eşar” adıyla …şiir… türünde bir eseri vardır.
27. …Ziya Paşa… “Şiir ve İnşa” adlı eleştirisinde Halk edebiyatını; “Harabat” antolojisinde de Divan edebiyatını savunarak yeni ile eski arasında bocalayan bir sanatçı olarak tanınmıştır.
28. …Cezmi… ilk tarihi romanımızdır.
29. …Karabibik… köy gerçeğini anlatan ilk romanımızdır.
30. Ziya Paşa’nın “Defter-i Amal” adlı eseri …anı… türünün güzel bir örneğidir.
31. Tanzimat edebiyatında realizmden natüralizme geçişin öncüsü olan …Nabizade Nazım… eserlerinde köy yaşamını anlatmıştır. Bu sanatçımızın “Zehra” adlı bir romanı vardır.
32. …Sahra… ilk pastoral şiirimizdir.
33. Bursa valisiyken tiyatro binası yaptırarak Moliere’den yaptığı çevirilerini burada oynatan …Ahmet Vefik Paşa…’nın “Lehçe-i Osmani” adlı sözlüğü vardır.
34. Tanzimat döneminde Servet-i Fünun edebiyatının temellerini atan Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci’nin Demdeme’sine karşı …Zemzeme…’yi yazmıştır.
35. “Küçük Şeyler, Zavallı Kız” adlı eserler …öykü… türünün örnekleridir.
36. Tanzimat edebiyatının 2. döneminde siyasi baskı nedeniyle daha çok …bireysel… konular işlenmiştir.
37. Namık Kemal “ …Vatan… şairi” olarak anılmaktadır.
38. “Demdeme, Eşber, Talim-i Edebiyat” adlı eserler Tanzimat edebiyatı …ikinci… dönem sanatçılarına aittir.
39. Şemsettin Sami …Orhun… Abidelerini Türkiye Türkçesine aktarmıştır.
40. İlk resmi gazetemizin …Takvim-i Vekayi…’dir.
41. 17 yy’da Fransa’da ortaya çıkan ve Tanzimat döneminde Şinasi ve A. Vefik Paşa’nın etkilendiği akım …Klasisizm…dir.
42. …Makber…, Abdulhak Hamit Tarhan’ın veremden ölen karısı için yazdığı lirizm ve tezat dolu şiiridir.
43. “Letaif-i Rivayet” …Ahmet Mithat Efendi… tarafından yazılmıştır.
44. Ziya Paşa’nın Divan şiirini yücelterek Halk şiirini kötülediği antolojisinin adı …Harabat…’tır.
45. İlk realist romanımız …Araba Sevdası…’dır.
46. Agah Efendi ile beraber ilk özel gazetemizi çıkartan yazar …Şinasi…’dir.
47. “Vuslat, Şemsa, Afife Anjelik, Atala…” gibi eserler …Recaizade Mahmut Ekrem… tarafından yazılmıştır.
48. Ziya Paşa, …Şiir ve İnşa… makalesinde Divan şiirini, Türk şiiri olarak kabul etmez; Halk şiirini Türk şiiri olarak görür. Bu makale edebiyatımızın ilk eleştirilerindendir.
49. …Ziya Paşa…, Bağdatlı Ruhi’ye nazire olarak yazdığı terkib-i bent ve terci-i bentleriyle ünlü Tanzimat sanatçımızdır.
50. Namık Kemal ünlü “…Hürriyet… Kasidesi” adlı şiirinde o dönem için yeni olan “birlik, beraberlik ve demokrasi” ile ilgili kavramlar üzerinde durmuştur.
51. Ahmet Mithat Efendi’nin …Esaret… hikayesi, Tanzimat hikaye ve romanlarında çokça kullanılan esirlik ve insan ticareti konusu üzerine yazılmış olan ilk eserdir.
52. Moliere’den çevirdiği “Zoraki Tabip” adlı eseriyle tanınan sanatçımızın …Ahmet Vefik…’tir.
53. “En güzel eserim.” dediği “Fitnen” adlı eserini de diğer tiyatrolarında olduğu gibi “sahneye konulmak amacıyla” değil “okunmak” için yazan sanatçımız …Abdülhak Hamit…’tir.
54. Edebiyatımızda ilk makale “…Mukaddime…” adıyla Tercüman-ı Ahval gazetesinde yayımlanmıştır.
55. İlk köy romanımız olan “Karabibik” …Nabizade Nazım… tarafından yazılmıştır.
56. Tek perdelik komedi olan ilk yerli tiyatromuz ..Şair Evlenmesi..’dir.
57. Teodor Kasap tarafından çıkarılan ilk mizah dergisi …Diyojen…’dir.
58. Lehçe-i Osmani (Ahmet Vefik Paşa), Kamus-i Alam (Şemsettin Sami), Lügat-i Naci (Muallim Naci) Tanzimat döneminde yazılmış sözlüklerdir.
59. …Küçük Şeyler…, Tanzimat edebiyatının 2. döneminde yazılan ve batılı anlamda ilk öykümüz kabul edilen eserdir.
60. İlk tezli romanımız …Zehra…’dır.
61. …Kamus-i Türkî…, Şemsettin Sami tarafından yazılmıştır ve Türkçenin ilk sözlüğü olarak kabul edilir.
62. Edebiyatımızda realizmin başarılı bir örneği olan, kırsal kesim gerçeğine ilk kez değinen …Karabibik… romandan çok uzun hikaye özelliklerine sahiptir. Kişileri bulundukları çevreye göre anlatır.
63. Tanzimat edebiyatı döneminde …divan… edebiyatı nazım şekilleri kullanılmaya devam edilmiştir; ancak bu nazım şekilleriyle yeni kavram ve konular işlenmiştir.
64. Tanzimat edebiyatında pek fazla kullanılmayan ..anı.. türünün güzel örnekleri şunlardır: Ömer’in Çocukluğu (Muallim Naci), Defter-i Amal (Ziya Paşa)…
65. İyi bir hiciv (yergi) ustası olan Ziya Paşa …Zafername… adlı eserinde Ali Paşa’yı över görünerek hicveder. Bu eser edebiyatımızın ilk eleştirilerindendir.
66. İkinci dönem Tanzimat sanatçıları eserlerini …realizm… akımının etkisiyle kaleme almışlardır.
67. Tanzimat edebiyatının I. döneminde sanatçılar “Sanat …toplum… içindir.” anlayışıyla hareket etmişlerdir.
68. Tanzimat şiirinde …aruz… ölçüsü kullanılmıştır.
69. Tanzimat edebiyatında Divan edebiyatındaki “Parça güzelliği” anlayışının aksine “…Bütün… güzelliği”ne önem verilmiştir.
70. Divan edebiyatında sanatçılar, seçkin kişiler için eser vermiş; Tanzimatçılar ise …halk… için yazmayı amaçlamışlardır.
71. …Şinasi… şiirlerinden yaptığı seçmeleri “Müntehabat-ı Eşar” adlı eserinde toplamıştır.
72. R. Mahmut Ekrem’in Muallim Naci ile başlattığı “göz için mi kulak için mi uyak” tartışması …Servet-i Fünun… edebiyat topluluğunun oluşmasına katkıda bulunmuştur.
73. Tanzimat edebiyatında şiirden sonra en çok önem verilen …tiyatro… türüdür. Zavallı Çocuk (N. Kemal), Afife Enjelik (R. Mahmut Ekrem) bu türün güzel örnekleridir.
74. Paris’te Bir Türk (Ahmet Mithat), Cezmi (Namık Kemal), Sergüzeşt (Samipaşazade Sezai) adlı eserler …roman… türünde yazılmıştır.
75. Tanzimat edebiyatında en çok kullanılan …şiir… türünün başarılı bazı örnekleri şunlardır: Nağme-i Seher (R.M. Ekrem), Belde (Abdülhak Hamit), Ateşpare (Muallim Naci)…
76. Tanzimat edebiyatında az da olsa …hece… ölçüsüyle şiirler yazılmıştır. (Ziya Paşa ve Abdülhak Hamit yazmıştır).
78. Abdulhak Hamit’in oyunlarının adları: Macera-yı Aşk, İçli Kız, Sabr-ü Sebat, Nesteren, Fitnen, Eşber, Tarık, İlhan,Turhan, Hakan…