GAZEL ÖRNEKLERİ

GAZEL	Günümüz Diline Aktarısı
Ganîdür ışk ile gönlüm ne mâlüm ne menâlüm var Ne vasl-ı yâra handânam ne hicrândan melâlüm var	Gönlüm aşk ile zengindir, nemalım ne mülküm var; ne sevgilime kavuşmakla sevinirim, ne ayrı olmaktan üzüntüm var.
Ne sağ olmak murâdumdur ne ölmekden kaçar cânum Cihânda hasta-i ışk olalı bir hoşça hâlüm var	Ne sağ olmayı dilerim, ne de canım ölmekten kaçar; aşk hastası olalı beri dünyada bir hoşça hâl üzreyim.
Ne meyl-i külbe-i ahzân ne seyr-i sohbet-i yârân Ne ta’n-ı zâhid-i nâdân ne ceng ü ne cidâlüm var	Ne yaslar evine varırım, ne de dost sohbetine uğrarım; ne cahil sofunun kınaması, ne kavgam ne tartışmam var.
Ben ol hayrân-ı ışkam ki yitürdüm akl u idrâki Ne âlemden haberdâram ne kendümden hayâlüm var	Ben o aşk hayranıyım (aşk esrarı ile kendimden geçmişim) ki, aklı ve idraki yitirdim; ne âlemden haberim var, ne de kendi hâlimi göz önüne getirebiliyorum.
Cihân fânîdür ey Yahyâ Hüve’l-Hayy u Hüve’l-Bâkî Değişmem atlas-ı çarha benüm bir köhne şâlum var	Dünya ölümlüdür ey Yahyâ, diri olan O’dur, ölümsüz olan O’dur; benim bir atlasım var ki feleğin atlasına değişmem.

Me fâ î lün / Me fâ î lün / Me fâ î lün / Me fâ î lün .

— — — / . — — — / . — — — / . — — —

TAŞLICALI YAHYÂ

GAZEL	Günümüz Diline Aktarısı
Mende Mecnûn’dan füzûn âşıklık isti’dâdı var Âşık-ı sâdık menem Mecnûn’un ancak adı var	Bende Mecnun’dan daha çok âşıklık yeteneği vardır. Sevgide, sadakat gösteren âşık benim. Mecnun’un ancak adı var.
N’ola kan tökmekde mâhir olsa çeşmüm merdümi Nutfe-i Kâbildür ü gamzen kimi üstâdı var	Gözbebeğimin kan dökmekte usta olduğuna şaşılmaz. O kabiliyetli bir tohumdur ve gamzen gibi bir üstadı vardır.
Kıl tefâhur kim senün hem var men tek âşıkun Leyli’nün Mecnûn’ı Şîrîn’’ün eger Ferhâd’ı var	Eğer Leylâ’nın Mecnun’u Şirin’in Ferhad’ı varsa, senin de benim gibi âşığın olduğu için övünmelisin.
Ehl-i temkînem meni benzetme ey gül bülbüle Derde yoh sabrı anun her lahza min feryâdı var	Ey gül! Ben temkinli, sabırlı bir insanım, beni bülbüle benzetme. Onun benim gibi derde sabrı yok, her lâhza bin feryadı vardır.

Eyle bed-hâlem ki ahvâlüm görende şâd olur Her kimün kim devr cevrinden dil-i nâ-şâdı var	Halim öyle kötü ki, devrin zulmünden dolayı kimin gönlü mahzun olsa, benim halimi görünce neşelenir (kendi haline şükrederek sevinir).
Gezme ey gönlüm kuşu gâfil fezâ-yı ışkda Kim bu sahrânun güzer-gehlerde çok sayyâdı var	Ey gönlümün kuşu! Aşk gögünde gafil uçarak gezme. Çünkü bu sahranın (aşk sahrası) yollarında çok avcısı vardır.
Ey Fuzûlî ışk men’in kılma nâsihden kabûl Akl tedbîridür ol sanma ki bir bünyâdı var	Ey Fuzulî! Nasihatçının aşkı engellemesini kabul etme. Onun nasihatı aklın tedbiridir, bir temeli var sanma.

FUZULİ

Fâ’ i lâ tün / Fâ’ i lâ tün / Fâ’ i lâ tün / Fâ’ i lün

— . — — / — . — — / — . — — / — . — /

GAZEL	Günümüz Diline Aktarısı
Fermân-ı ‘aşka cân ile var inkiyâdumuz Hükm-i kazâya zerre kadar yok ‘inâdumuz	Aşkın emrine candan teslim olur, boyun eğeriz. Kazânın hükmüne zerre kadar inadımız yoktur.
Baş egmezüz edâniye dünyâ-yı dûn içün Allah’adur tevekkülümüz i’timâdumuz	Bu aşağılık dünya için alçaklara başeğmeyiz. Tevekkülümüz, itimadımız ancak Allah’adır.
Biz müttekâ-yı zer-keş-i câha tayanmazuz Hakk’un kemâl-i lutfınadur istinâdumuz	Biz, mevki ve makamın altın işlemeli yastığına dayanmayız. Allah’ın lutfunun büyüklüğüne, eksiksizliğine dayanır ve güveniriz.
Zühd ü salâha eylemezüz ilticâ hele Tutdı egerçi ‘âlem-i kevni fesâdumuz	Her ne kadar günahlarımız, fenalığımız bütün varlık âlemini kapladıysa da, bunların korkusu ile kendimizi ibadete vermeye, ham sofuluğua sığınmayız.
Meyden safâ-yı bâtın-ı humdur garaz hemân Erbâb-ı zâhir anlayamazlar murâdumuz	Şaraptan maksat, şarap küpünün içinin saflığı, temizliğidir; dış görünüşe bakıp da hüküm verenler, bizim istediğimiz şeyi anlayamazlar.
Minnet Hudâ’ya devlet-i dünyâ fenâ bulur Bâkî kalur sahîfe-i ‘âlemde adumuz BAKİ	Dünyanın zenginliği ve mutluluğu yok olup gider. Allah’a şükürler olsun ki, bu âlem sayfasında adımız sonsuza kadar kalır.

Mef’ û lü / Fâ’ i lâ tü / Me fâ’ î lü / Fa’ i lün

— — . / — . — . / . — — . / . . —

GAZEL

Bir güneş yüzlü melek gördüm ki âlem mâhıdur Ol kara sünbülleri âşıklarınuñ âhıdur	Bir güneş yüzlü melek gördüm kicihan onun ayıdır. O kara sümbülleri (saç değil) âşıklarının ahıdır.
Kareler geymiş meh-i tâbân gibi ol sevr-i nâz Mülk-i Efrengüñ meger kim hüsn içinde şâhıdur	O nazlı servi parıldayan bir ay gibikaralar giymiş, sanki güzellikte Frenk ülkesinin padişahıdır.
‘Ukde-i zünnârına her kimse kim dil baglamaz Ehl-i îmân olmaz ol âşıklaruñ güm râhıdur	Zünnarının düğümüne gönül bağlamayan kimse iman ehli olamaz; o, âşıkların yoldan çıkmışıdır.
Gamzesi öldürdügine lebleri cânlar virür Var ise ol rûh-bahşuñ dîn-i Îsâ râhıdur	Gamzesinin öldürdüğüne dudaklarıcanlar verir. Galiba o canbahşedicinin yolu İsa’nın dinidir.
‘Avniyâ kılma gümân kim saña râm ola nigâr Sen Sitanbul şâhısın ol Kalatanuñ şâhıdur	Ey Avnî! Sevgilinin sana ram olacağını sanma. Sen İstanbul padişahısın, o Galata’nın şahıdır.

AVNİ (FATİH SULTAN MEHMET)

GAZEL

Zihî devlet ki gölerüm yüzünden oldı nûrânî Visâlün lutf idüp savdı başumdan girü hicrânı	Yüzünden gözlerim nurlandı, vuslatın lütfedip başımdan ayrılığı yine uzaklaştırdı, bu ne güzel bir mutluluktur.
Severem seni can bigi hatâ didüm maâza’llah Ne mikdârı ola cânun ki benzedem sana cânı	Seni can gibi severim, yanlış dedim; Allah korusun, canın ne değeri olur ki canı sana benzeteyim.
Yüce boyun kılur bende çemende serv-i âzâdı Yüzün mihri ider tâban felekde mâh-ı tâbânı	Yüce boyun çimenlikte uzun serviyi kendine kul eder; yüzünün güneşi de gökte parlak ayı aydınlatır.
Eğer emseyidi senün leb-i la’lünden İskender Niderdi isteyüp bunca cihânda âb-ı hayvânı	Senin kırmızı dudağını eğer İskender emseydi, dünyada abıhayatı bu kadar arayıp da ne yapardı.
Eğerçi cem’e şem’ isen beğüm her cem’ arasında Perîşan kılma saçunı esirge ben perîşânı	Beğim, her ne kadar (sohbet)toplantısına mum isen de, hertopluluk arasında saçını dağıtma, benim gibi perişan koru.
Bugün çün hüsn devrânı senündür eyü ad ile Süre gör devr-i hüsnüni ki geçer hüsn devrânı	Mademki bugün güzellik çağı senindir, güzelliğinin çağını iyi ad ile geçirmeye bak, çünkü güzellik çağı (çabuk) geçer.
Cemâlün iy büt-i Çînî cihânı dutdı ser-tâ-ser Nite kim Rûm ilin şi’riyle bugün dutdı Dehhânî	Ey Çinli put (gibi güzel), güzelliğin dünyayı baştan başa kapladı, nitekim Dehhânî de bugün şiiriyle Anadolu’yu tutmuştur.